Waarom alleen Champagne 'Champagne' mag heten – en wat het dan wel is elders

Champagne: het klinkt als luxe, feest en verfijning in één woord. Maar wist je dat de naam Champagne meer is dan alleen een aanduiding van stijl? Het is een beschermde herkomstbenaming, en de Fransen zijn er – terecht – nogal streng op. Dus waarom mag niet elke mousserende wijn ‘Champagne’ heten? En hoe noem je dan een bubbel uit bijvoorbeeld Italië of Spanje?

Wat is Champagne écht?

Champagne is een mousserende wijn afkomstig uit de Champagne-regio in het noorden van Frankrijk, rond steden als Reims en Épernay. Alleen wijnen uit dit specifieke gebied, gemaakt volgens strikte regels, mogen de naam Champagne dragen.

Die regels gaan verder dan alleen geografie. De druiven (meestal Chardonnay, Pinot Noir en Pinot Meunier) moeten met de hand worden geoogst, en de wijn moet een tweede gisting ondergaan op fles – de zogenaamde méthode traditionnelle. Deze tweede gisting zorgt voor de fijne bubbels en het complexe karakter van Champagne.

Beschermd door de wet (en het terroir)

De naam ‘Champagne’ is beschermd door het Appellation d’Origine Contrôlée (AOC) systeem. Dit betekent dat andere wijnmakers – zelfs als ze exact dezelfde methode gebruiken – hun wijn geen Champagne mogen noemen als het niet uit de Champagne-regio komt.

Het is vergelijkbaar met hoe je alleen vanille uit Madagaskar "Bourbon vanille" mag noemen, of alleen Italiaanse ham uit Parma “Prosciutto di Parma”.

Wat heet dan wél Champagne-stijl buiten Frankrijk?

Er zijn prachtige mousserende wijnen die gemaakt worden volgens dezelfde methode als Champagne, maar uit andere gebieden. Elk heeft zijn eigen naam en karakter:

Crémant

Franse bubbelwijnen buiten de Champagne-regio, zoals Crémant de Bourgogne of Crémant d’Alsace. Ook gemaakt volgens de traditionele methode, vaak iets vriendelijker geprijsd.

Franciacorta & Metodo Classico

Franciacorta (uit Lombardije) is Italië’s antwoord op Champagne. Even elegant, vaak van Chardonnay en Pinot Noir. Elders in Italië gebruikt men de term “Metodo Classico” voor wijnen met tweede gisting op fles.

Cava

De Spaanse bubbel uit Catalonië. Ook met tweede gisting op fles, maar vaak van andere druiven zoals Macabeo en Parellada. Fris, toegankelijk en verrassend verfijnd.

Sekt

Duitse mousserende wijn. Kwaliteit varieert sterk, maar top-Sekt (vooral van Riesling) kan indrukwekkend zijn.

Tot slot: Champagne is een plek, geen stijl

Het is makkelijk om Champagne te gebruiken als synoniem voor alle mousserende wijn, maar eigenlijk doe je daarmee deze bijzondere wijn én zijn makers tekort. Champagne is méér dan bubbels – het is het resultaat van eeuwen traditie, uniek klimaat, en ongeëvenaard vakmanschap.

Dus de volgende keer dat je een glas knalt: noem het gerust een feestelijke bubbel, maar noem het pas Champagne als het dat ook echt is.